Бүйрек кеселдеріндегі негізгі белгілер:
- бел тұсындағы ауырсыну;
- несеп шығару ауытқулары; 
- түрлі ісіктер;    
- бастың ауыруы мен айналуы;
- қан қысымының жоғарылауы;
- зәр түсінің өзгеруі. 

Тұмаудың алдын алудың 3 түрі бар. Бұл вакциналар көмегімен профилактика жасау (ерекшеліктік, вакциналық профилактика), химиопрофилактика (вирусқа қарсы бұйымдар) және жеке мен қоғамдық гигиена ережелерін сақтау (ерекшеліктік емес).

Қызылшаға қарсы вакцина қосалқы реакцияларды сирек шақырады, егілген балалардағы асқынулар да өте сирек.
Дегенмен егілгендердің бір бөлігінде дене температурасының 38оС-ге дейін жоғарылауы сияқты реакцияның болуы мүмкін.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау Ұйымының (ДДСҰ) нұсқауларына сәйкес жедел ішек жұқпалары (ЖІЖ) бактериалды, вирусты немесе протозойлы этиологиясы бар 30-дан астам кеселдерді біріктіреді. Олардың негізгі симптомы жедел диарея болып табылады.

Қызылша – бұл аса кең тараған жедел жұқпалы кесел. Ол көбінесе балаларда кездеседі және дене қызуының жоғарылауымен, мұрын, көз және көмекейдің шырышты қабықтарының катаралды қабынумен және теріде теңбіл бөртпелердің пайда болуымен сипатталады. Қызылшаны адамның қабылдауы 100%-ке тең.

Баладағы көптеген кеселдер ата-аналардың немесе кейінірек баланың өзінің гигиеналық нормаларға жете көңіл бөлмеуінен пайда болады.

Қазіргі кезде туберкулез дертінен толықтай айықтыратын туберкулезге қарсы көптеген ықпалды препараттар бар.

Туберкулезден сақтану үшін организмнің қорғаныс күштерін ненің төмендетінін білген жөн. Егер тыныс алу жолдарына туберкулез таяқшаларының көп мөлшері түссе, организмнің бұған төтеп беруі қиын болады. Туберкулезге шалдыққан науқаспен ұзақ уақыт контактта болу да организмді қоздырғыштың ұдайы шабуылына душар етеді.

Туберкулездің белгілері (симптомдары) дерттің қандай ағзаны зақымдауына байланысты болып келеді. Көбіне өкпе зақымданатындықтан негізгі белгі үш аптадан әріге созылатын жөтел болып табылады. Жөтелдің қақырық бөлінумен бірге жүруі немесе қан түкірудің көрінуі ықтимал.

Туберкулез әлемде кең тараған жұқпалы кеселдердің бірі. Оның шекaрасы мен әлеуметтік кедергілері мүлдем жоқ. Жер шары тұрғындарының үштен бірінен астамы туберкулез микобактерияларымен жұқпаланған.