Іш сүзегі мен А және В паратифтері – бойында эндотоксині бар салмонеллалардың патогендік әсерінен туындайтын жедел жұқпалы аурулар. Қоздырғышы нейротроптық әсер иеленеді, ыдырау кезінде эндотоксин бөледі және 3 антигендік түрде болады.

Жұқпалы аурулары бар науқастарға күтім жасаудың өз ерекшеліктері болады. Басты ерекшелік олардың сыртқы ортаға қоздырғыштар бөлуінде, яғни жұқпа көздері болып табылады.
 

Егер мүмкіндік болып жатса уақытша естен тануы бар адамды аяғын көтеріп, шалқасынан жатқызыңыз. Егер науқасты жатқызуға мүмкіндік болмаса (көшеде, көлікте), оны отырғызып, басын тізесінен төмен немесе тізесіне дейін түсіруді сұраңыз.
 

Қысқа мерзімді естен тануға әр түрлі себептер жетелейді. Оның негізінде мидың оттегілік ашығуы жатады. Оны ми қан тамырларының түйілуі (спазмы - қорқу, қатты ауыру), дем алатын ауадағы оттегінің аз болуы (тар бөлме), қан қысымының күрт төмендеуі (гипотензивтік препараттарды, ганглиоблокаторларды қабылдау, шалт орыннан тұру) шақыруы ықтимал.

Егер қан қоңыр-қызыл, қоқшыл түсті болып және жарадан баяу немесе тыныс алумен бірдей бүлкілеп ақса онда венадан (көктамырдан) қан кетуінің болғаны.

Саусақпен қысу. Қанды шұғыл түрде тоқтау мақсатында артерияны сүйекке саусақпен қысу, егер бұл сан артериясы болса жұдырықпен басу жүргізіледі.

Қан кетудегі ең бірінші анықталатыны қан тамырының қайсысының зақымдалғанын пысықтау – веналық, артериялық, капиллярлық. Алғашқы көмек осыларға байланысты болады.

Жараның барлық бетінен қанның баяу ағуы – капиллярлық қан кетудің көрсеткіші. Егер сырқатта қан нашар ұйыитын болса (гемофилия) мұндай қан кетуді тоқтату аса қиынға түседі.
 

В.Хендерсон (1966) ұсынған модельде мейірбикелік қызметкерді пациенттің мейірбикелік күтім нәтижесінде қанағаттандырулы мүмкін физиологиялық, психологиялық, әлеуметтік қажеттіліктеріне назар аударылады.

Гипертонияға шалдыққан науқастарда дұрыс өмір салты, тағамдану ерекшеліктері, тұзды және сұйықты шектеу, артериалды қысымды өз бетінше өлшей білу, дәріні тұрақты қабылдау тұрғысында білім тапшылықтары тәрізді пациент проблемалары болады.