Дезоморфин (кең тараған атауы “қолтырауын”) – героиннен кейінгі екінші орын иеленетін аса танымал есірткі. Дезоморфиннің зардаптары адам шошынарлық, дезоморфиндік нашақордың өмірінің ұзақтығы бар болғаны бір-ақ жыл, көбіне одан да аз.
 

Созылмалы алкоголизмнің екінші және үшінші сатысында кейбір жағдайларда алкогольдік психоздар деп аталатын топқа біріктірілетін психикалық бұзылыстар қалыптасады.
 

Ғылыми және арнайы әдебиеттерде психобелсенді затардың (ПБЗ) және есірткілік заттардың бірнеше анықтамалары бар.
Психобелсенді заттар деп адамның психикалық жай-күйін өзгертуге қабілетті және эйфория (жоғары эмоционалдық жай-күй), галлюцинациялар, психикалық ынталану мен басқа феномендерді шақыра алатын бұйымдар түсініледі.
 

Темекі зақымдамайтын адам организмінде ағза жоқ: бүйрек пен қуық, жыныс бездері мен қан тамырлары, ми мен бауыр түгелдей шылым зардабына ілігеді. Ғалымдар шылымқорлықтың ересек адамға қарағанда өсіп келе жатқан организмге екі есе қауіпті екенін анықтаған. Ересек адамға өлім тудырар доза сигареттің бір қорабында, ал жасөспірімдерге жарты қорапта болады. Егер шылым дәл осылай бірден шегілсе, адам о дүниеден бір-ақ шығады.

Адам бір-екі шөлмек арақ ішкеннен кейін, бірнеше минуттен соң денесінде жылу сезімі пайда болады, көңіл-күйі көтеріледі. Адамның көзі жайнап, мылжыңдап, өзіне және айналасындағыларға риза болады. Одан арғы ішу – ризашылық-көтеріңкі көңіл өкпелеумен, ызаланумен, ашуланумен алмасады. Қозғалыс үйлесімділігі елеулі бұзылады, сөзі түсініксіз, созылыңқы келеді. Мастанудың бұл сыртқы белгілері – мидың алкогольмен улануының нәтижесі.

Тәуелділік – нашақорлықтың негізінде жатқан проблема. Тәуелділікті героин, никотин, кокаин, алкоголь және барбитураттар жиі шақырады. Тәуелділік денелік (физикалық) және жүйкелік (психикалық) болып бөлінеді. Денелік тәуелділікті барлық есірткі шақырмайды. Мысалы, ЛСД-дан, сорадан, кокаиннен, экстазиден және кейбір басқа заттардан денелік тәуелділік кездеспейді.
 

Уытсыздандыру (детоксикация) – бұл апиындықтар шақырған нашақорлықты емдеу әдістемелерінің бірі. Уытсыздандыру пациенттің денелік (физикалық) тәуелділіктен арылуына мүмкіндік береді. Детоксикация процедурасының әсерінен психикалық тәуелділік, сондай-ақ есірткі заттарын тұтынудың басқа теріс зардаптары өзгермейді. Жәй сөзбен айтқанда детоксикация морт сынудан арылтады, ал басқа проблемалар нашақорда сақталады.
 

Алкоголь немесе басқа бір зат болсын есірткі тұтынуға деген күшті құмарлықтан бөлек адамда басқа елеулі проблемалар туындатады:
- есірткінің әсер ету кезінде шақырылған психиканың тікелей өзгеруі (мастану, иллюзиялар, галлюцинациялар);
- қабылданатын дозаны арттыру қажеттілігіне байланысты оны шамадан тыс қабылдау қауіпі;
 

Егер суға беті батса, ерте жастағы бала терең емес судың өзінде тұншығады. Бала суық суға кеткенде шоктық жай-күй дамиды. Егер суға кету тұщы суда болса, онда су альвеолалардан қан ағысына барынша тез сіңеді. Эритроциттердің гемолизі, гиперволемия, гипопротеинемия, гиперкапния және гипонатрийемия жүрек қарыншасының фибрилляциясына жетелейді.

Есірткі тұтынуға байланысты миллиондаған адам өз өмірімен қоштасады. Ең өкініштісі, нашақорлар санына жастардың қосылуы.
Марихуана (қарасора) – бұл үнді сорасының кептірілген өсімдік жапырақтары, гүлдері және ұрықтары. Нашақұмарлар оны өз ыңғайына салып түрлі атайды: “жоспар”, “сабан”, “көк шөп”, “жақтау”, “түтін”, “арамшөп” және тағы басқаша.